از 33 رشته قنات فعال گذشته نوش آباد اکنون 1 قنات هم فعال نیست
رده هم اکنون به واسطه خشک شدن چشمهها نه تنها کاربری گذشته را ندارند بلکه بخش اعظم رشته قناتها نیزدر مسیر توسعه شهرکهای صنعتی و فاضلابهای شهری به شدت در معرض تخریب قرار گرفته اند.
این درحالی است که کارشناسان همواره تاکید کرده اند هر شهری طبق استانداردهای موجود باید دارای مخزن ذخیره آب باشد و قناتها در مواقع اضطراری بهعنوان بهترین مخزن ذخیره سازی آب در جهت تامین آب شرب منطقه محسوب می شوند.
با این وجود نوش آباد به دلیل دارا بودن مجموعه ای از رشته قنات که با شهرزیرزمینی اوئی نیز مرتبط است هیچکدام از رشته قناتهای آن به ثبت ملی نرسیده و بسیاری از مردم با مجوز حفر چاه، آب مایحتاج را تامین میکنند که همین امر طبق گفته حسن فتاحی معاون جهاد کشاورزی شهرستان آران و بیدگل باعث شده آب شرب مردم منطقه به دلیل برداشت بیرویه از آب چاهها که باعث پیشروی آب شور به آبهای شیرین شده است به شدت در معرض تهدید قرار بگیرد و آب شرب طعم شوری پیدا کند.
فتاحی، معاون جهاد کشاورزی آران و بیدگل درخصوص اینکه چه میزان تامین اعتبار برای برنامه های مطالعاتی احیا قناتها انجام شده افزود: قنات های نوشآباد هیچ کدام قابل احیا نیست چرا که دیگر بارندگی نیست اگر هم مرمتی هم توسط متولیان میراث فرهنگی صورت می گیرد تنها صرف جنبههای میراثی و ساختار معماری آنها می شود نه احیاء قنات ها. ما نیز تنها برای قناتهای فعال در حوزه کشاورزی تامین اعتبار میکنیم.
وی ادامه داد:از 33 چشمه قنات در نوشآباد هیچ قنات فعالی باقی نمانده است و آخرین قنات نوشآباد 40 سال پیش خشک شد و تنها 3 قنات،قاضی در بیدگل (نیمه فعال)، قنات محمدآباد و مرنجات به صورت فعال وجود دارد و بااینکه حفظ قنات جزو وظایف وزارت نیرو و آب منطقه ای است اما جهاد کشاورزی هرسال در فصل اعتبارات برای مرمت قنات های فعال در بخش کشاورزی اعتبار قابلتوجهی درنظر میگیرد.
مرمت مقطعی قنات های نوش آباد تخریب گسترده تری را به همراه دارد
اما حسین میرزاجانی رئیس توسعه گردشگری نوشآ باد به با اشاره جذب اعتبارات قابل توجه درخصوص مرمت قناتها به CHN گفت: با اینکه اعتبارات قابل توجهی در خصوص مرمت قناتهای نوش آباد صورت گرفته اما به دلیل مقطعی بودن کار هنوز لایه روبی مناسبی انجام نشده است.
وی گفت: هم اکنون نیز 4 رشته قنات از جمله قنات فیض آباد، حسن آباد و دولت آباد و یک قنات دیگر در زیر بافت شهر به دلیل حفاری و دفع مسیر عبور قنات کاملا تخریب شده است. این درحالی است که 4رشته قنات تاریخی به سمت زمینهای پایین دست کویر به دلیل وجود فاضلاب شهری در حال نابودی است و بخشی دیگر به دلیل توسعه شهرکهای صنعتی انصار با ریختن بتن به دهنه چشمهها از بین میروند.
این درحالیاست که بهنیا پدرعلم قنات درکتاب "قنات سازی و قنات داری" به 40000 رشته قنات در سراسر ایران اشاره میکند و آغاز تخریب قناتهای ایران را مربوط به سال 1346 می داند که بعد از «کنفرانس جهانی آب برای صلح، در سال 1967، دربرنامهای با عنوان «سیاستهای مربوط به توسعه منابع آب ایران و مشکلات و راه حلهای آن» حفر چاههای عمیق و نیمه عمیق دردشتهای کشور و در حریم قناتها آغاز شد و بعد از آن، شاهد افت سطح سفرههای آب زیرزمینی و آب دهی کم و کم تر بودیم .