شهر زیر زمینی

@anooshabadkavir

شهر زیرزمینی (اویی) یا اوئی شهر زیرزمینی تاریخی واقع در زیر بافت کنونی شهر نوش آباد  از بخش مرکزی شهرستان آران و بیدگل  است که در مجموعه تاریخی  آب انباد چاله سی  قرار دارد. این مجموعه قدمتی ۱۵۰۰ ساله داشته و به دوره ساسانیان (صدر اسلام ) تا دوره ی صفوی مربوط می‌گردد.

شهر نوش آباد پایتخت انوشیروان پادشاه ساسانی می‌باشد که در شمال شهر کاشان و در غرب شهر آران و بیدگل و در ۱۰ کیلومتری کاشان قرار دارد.

این اثر در تاریخ ۸ مرداد ۱۳۸۵ با شمارهٔ ثبت ۱۵۸۱۶ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده‌است.

ساختار.

در واقع این شهر زیرزمینی ساختارهای متراکم، پیچیده و گسترده‌ای چون دالانهای باریک تودرتو و اتاقهایی با ابعاد کوچک است. مجموعه اویی در زیر بافت قدیم شهر نوش آباد شکل گرفته و تا سطح کنونی شهر نیز گسترده شده‌است. وسعت این شهر به دلیل ارتباط میان محلات و حفاظت از جان و مال مردم در مواقع ناامنی زیاد بوده و در دو سطح افقی و عمودی گسترش یافته‌است. این معماری در شهرنوش‌آباد با واژه «اویی» نامیده می‌شود.

غیر از ورودی اصلی ارتفاع تمام قسمت‌های اویی به قد طبیعی یک انسان و بین ۱۷۰ تا ۱۸۰ سانتیمتر است. بر سطح دیوارها و در فواصل اندک، جای پیه‌سوز به چشم می‌خورد. در بعضی قسمت‌ها نیز درون دیوار، سکوهای کوتاهی جهت نشستن ایجاد شده‌است که در بعضی از اتاق‌ها تبدیل به تاقچه و رف جهت قراردادن اشیا می‌شود.

کشف این سازه‌ها در سال ۱۳۸۵ به صورت اتفاقی و توسط فردی که قصد حفر چاه در منزل خود داشت صورت گرفته و برای ورود به آن، به دلیل پیدا نشدن ورودی اصلی از آب انبار  که مجاور این شهر زیر زمینی است استفاده می‌شود.@anooshabadkavir

نحوه تهویه هوای شهر

روش تهویه هوای شهر زیرزمینی نوش آباد از طریق کانال‌هایی بوده که در طبقه اول و به سطح زمین ایجاد شده‌است. چاه‌های مرتبط طبقات، علاوه بر عملکرد عبور و مرور، باعث جریان یافتن هوا در طبقات پایین می‌شده‌است. این عمل در مورد چاه‌های قنات نیز مصداق دارد. دسترسی به این فضاها، به دلیل قرارگرفتن در زیر زمین از طریق یک چاه و کانال باریک و کوتاه میسر می‌گردد. موضوع تدافعی و پناهگاه بودن این نوع معماری که در دل زمین ایجاد شده تأثیر فراوانی بر چگونگی ارائه پلان های آن گذاشته‌است؛ بنابراین در خصوص ورودی، دسترسی به این فضاها نمی‌بایست به آسانی انجام بپذیرد.

روشنایی این فضاها بوسیله پیه‌سوزهای سفالی بوده و روغن آن‌ها احتمالاً از دو عصار خانه تاریخی موجود درنوش‌آباد تهیه می‌شده‌است. در مواقع ناامنی و پناه گرفتن در زیر زمین آب مصرفی اهالی از پایابها و قناتها تأمین می‌شده‌است. علاوه بر پایاب ها مسیرهای اویی به گونه‌ای بوده که در بعضی از قسمت‌ها به قنات مرتبط می‌شده‌است. تاریخ ایجاد و استفاده از این بناها به اواخر  دوران ساسانی و اوایل اسلام می‌رسد که در دورانهای بعد یعنی سلجوقی تا صفویه و حتی قاجار مورد استفاده بوده‌است. این مجموعه ارزشمند به شماره ۱۵۸۱۶ و به سال ۱۳۸۵ ثبت در فهرست آثار ارزشمند ملی گردیده‌است.

@anooshabadkavir

پله های آب انبار

نمایی از پله های آب انبار در ورودی یک شهر زیر زمینی   خودم از این عکس خیلی خوشم امده یعنی عالی شده دم خودم گرم با این عکس انداختنم 😉😉

نقشه ورود به شهر نوش آباد

uonder ground city of nooshabad 1500 years a go

under ground city  1500 years ago.sasanian.-eslam.

بخشی از فضای ورودی سه

این فیلم بخش کوتاهی از ورودی سه  هست که در حال حاضر امکان بازدید برای عموم نیست . وردی سه شهر زیر زمینی نوش اباد بزرگ ترین فضا رو داره که ما راهنما ها بهش میگیم بهشت شهر زیر زمینی .چون  نسبت به ورودی یک و ورودی دو  شهر زیر زمینی  هم فضای بزرگ تری داره و هم  از نظر ساختار کاملا متفاوت هست 

آستان مقدس امامزادگان حسن و سلیمان علیهما السلام.کویر فیض آباد نوش آباد

آستان مقدس امامزادگان حسن وسلیمان علیهما السلام -فیض آباد نوش آباد 

شاهزاده حسن وشاهزاده سلیمان فرزندان امام محمد باقر علیه السلام با یازده نفر راهی دارالملک ری گردیدند .این دوبرادرگوهر آنان از صدف منفوش گردیده باجناب امام محمد باقر در کنجی مثل گنج پنهان وبه عبادت حضرت مشغول بودند شاهزادگان در چهل حصاران در قلعه برزآباد در نیم فرسنگی قصبه طرف نوش آباد واقع است منزل نموده واسم ورسم خودرا با احدی فرمایش ننموده . والی قلعه برزآباد که اسم مشهور به سیحان بوده ومردی قوی هیکل وبسیار شجاع .باید از احوالات آن برگذیدگان حضرت منان مطلع گردیدوآن شاهزادگان را در خانه ام حبیبه منزل نموده بودند وتقیه بنمودند وبه غیر از ام حبیبه که از کنیزان حضرت فاطمه بوده راز خود را به احدی نگفتندتاشبی از شبها سیحان به خانه ام حبیبه آمده .نزد شاهزادگان اظهار فضل وتقدس نموده به گریه زاهدانه خود را مشغول نموده واز دوستان حسین خود را محسوب می نموده .داستان دشت کربلا  را ذکر می نموده وهای های گریه می کرد. شاهزادگان سلیمان از بس گریه کرد بی حال شد وضعف براو مستولی گردید شاهزاده حسن احوال خود را برای سیحان ذکر می نمود تا اینکه شاهزاده سلیمان به حال باز آمد .سیحان برخواسته  وبه منزل خود رفت.ام حبیبه در خدمت شاهزادگان رفت 

و جویا شد که فیما بین شاهزاده سلیمان وسیحان چه حکایت ذکر شده .شاهزاده حسن کماکان حقیقت را بیان فرموده ام حبیبه از شنیدن آن سخنان دستهای خودرا برفرق زد وفریاد برکشید  وشاهزادگان که این حال را مشاهده کردند جویا شدند که مطلب چه است؟ ام حبیبه عرض کرد :فدای شماها گردم این مرد دشمن خدا است .هرکجا شیعه حیدر کرار را به دست آورد به مثل گوسفند زنده پوست اورا سرمی کشد تمهید قتل شماها را می نماید .شاهزادگان از سخن ام حبیبه بسیار غمگین ومحزون شدند. "در کتاب بحر المناقب مسطور است" که ام حبیبه در آن شب شاهزادگان را از قلعه سیحان بیرون آورده وراهی بیابان پیمودند. در جلد روضه الصفا مذکور است که در همین قلعه سیحان شاهزادگان را به قتل رسانید.در جلد شافعی بهجه المستعین مسطور است که در همان شب از قلعه برزآباد بیرون آمدند.سیحان فی الفور مطلع گردیده از عقب ایشان آمده .در نیم  فرسنگی سمت شمال قلعه برزآباد  به ایشان رسیده وایشان را صید نموده تا صبح ظاهر گردیده اطراف شاهزادگان را گرفتند .بعداز محاربه زیاد شاهزادگان وسادات را دستگیر نمودند .شاهزاده سلیمان را ذبح کردندوشاهزاده حسن را زنده پوست از سرکشیدند وسادات محترم را به قتل رسانیدند .سیحان با کسان خود به قلعه برگشتند وبه شکرانه این عمل بیست راس گاو قربانی نموده ودر کتاب بهجه المستمعین مذکور است که جماعت جدیدالسلام قصبه طیبه نوش آباد از این وقایع مطلع گردیدند به کفن ودفع ایشان اقدام نمودند

ودر همان زمین ایشان را دفع نمودند وبقعه عالی را که شاه عباس نام داشت آیینه ومقرنس کاری نمودند .شاهزاده حسن در سمت یسار آن مرقد مدفون است .سادات در رباط بلعث آن بقعه مدفونند وآن بقعه مشهور است به سلیمانیه فیض آباد .در ۱۳کیلومتری کویر نوش آباد واقع است

ع

کاروان سرای شجاع اباد

از 33 رشته قنات فعال گذشته نوش آباد اکنون 1 قنات هم فعال نیست

رده هم اکنون به واسطه خشک شدن چشمه‌ها  نه تنها کاربری گذشته را ندارند بلکه بخش اعظم رشته قنات‌ها نیزدر مسیر توسعه شهرک‌های صنعتی و فاضلاب‌های شهری به شدت در معرض تخریب قرار گرفته اند.

این درحالی است که کارشناسان همواره تاکید کرده اند هر شهری طبق استانداردهای موجود باید دارای مخزن ذخیره آب باشد و قنات‌ها در مواقع اضطراری به‌عنوان بهترین مخزن ذخیره سازی آب در جهت تامین آب شرب منطقه محسوب می شوند.

با این وجود نوش آباد به دلیل دارا بودن مجموعه ای از رشته قنات که با شهرزیرزمینی اوئی نیز مرتبط است هیچکدام از رشته قنات‌های آن به ثبت ملی نرسیده و بسیاری از مردم با مجوز حفر چاه، آب مایحتاج را تامین می‌کنند که همین امر  طبق گفته حسن فتاحی معاون جهاد کشاورزی شهرستان آران و بیدگل باعث شده  آب شرب مردم منطقه به دلیل برداشت بی‌رویه از آب چاه‌ها که باعث پیشروی آب شور به آب‌های شیرین شده است به شدت در معرض تهدید قرار بگیرد و آب شرب طعم شوری پیدا کند.

فتاحی، معاون جهاد کشاورزی آران و بیدگل درخصوص اینکه چه میزان تامین اعتبار برای  برنامه های مطالعاتی احیا قنات‌ها انجام شده افزود: قنات های  نوش‌‌آباد هیچ کدام قابل احیا نیست چرا که دیگر بارندگی نیست اگر هم مرمتی هم توسط متولیان میراث فرهنگی صورت می گیرد تنها صرف جنبه‌های میراثی و ساختار معماری آنها می شود نه احیاء قنات ها. ما نیز تنها برای قنات‌های فعال در حوزه کشاورزی تامین اعتبار می‌کنیم.

وی ادامه داد:از 33 چشمه قنات در نوش‌آباد هیچ قنات فعالی باقی نمانده است و آخرین قنات نوش‌‌آباد 40 سال پیش خشک شد و تنها 3 قنات،قاضی در بیدگل (نیمه فعال)، قنات محمدآباد و مرنجات به صورت فعال وجود دارد و بااینکه حفظ قنات جزو وظایف وزارت نیرو و آب منطقه ای است اما جهاد کشاورزی هرسال در فصل اعتبارات برای مرمت قنات های فعال در بخش کشاورزی اعتبار قابل‌توجهی درنظر می‌گیرد.

مرمت‌ مقطعی قنات های نوش آباد تخریب‌ گسترده تری را به همراه دارد

اما حسین میرزاجانی رئیس توسعه گردشگری نوش‌آ باد به با اشاره جذب اعتبارات قابل توجه درخصوص مرمت قنات‌ها به CHN گفت: با اینکه اعتبارات قابل توجهی در خصوص مرمت  قنات‌های نوش آباد صورت گرفته اما به دلیل مقطعی بودن کار هنوز لایه روبی مناسبی انجام نشده است.

وی گفت: هم اکنون نیز 4 رشته قنات از جمله قنات فیض آباد، حسن آباد و دولت آباد و یک قنات دیگر در زیر بافت شهر به دلیل حفاری و دفع مسیر عبور قنات کاملا تخریب شده است. این درحالی است که 4رشته قنات تاریخی به سمت زمین‌های پایین دست کویر به دلیل وجود فاضلاب شهری در حال نابودی است و بخشی دیگر به دلیل توسعه شهرک‌های صنعتی انصار با ریختن بتن به دهنه چشمه‌ها از بین می‌روند.

این درحالی‌است که بهنیا پدرعلم قنات درکتاب‌ "قنات‌ سازی‌ و قنات‌ داری‌" به ‌ 40000 رشته‌ قنات‌ در سراسر ایران‌ اشاره می‌کند و آغاز تخریب‌ قنات‌های‌ ایران‌ را مربوط‌ به‌ سال‌ 1346 می داند که بعد از «کنفرانس‌ جهانی‌ آب‌ برای‌ صلح‌، در سال‌ 1967، دربرنامه‌ای‌ با عنوان‌ «سیاست‌های‌ مربوط‌ به‌ توسعه‌ منابع‌ آب‌ ایران‌ و مشکلات‌ و راه‌ حل‌های‌ آن»  حفر چاه‌های‌ عمیق‌ و نیمه‌ عمیق‌ دردشت‌های‌ کشور و در حریم‌ قنات‌ها آغاز شد و بعد از آن‌، شاهد افت‌ سطح‌ سفره‌های‌ آب‌ زیرزمینی‌ و آب‌ دهی‌ کم‌ و کم تر بودیم .

حوض خانه مسجد جامع نوش آباد اثری بی نظیر

مدیر پایگاه میراث فرهنگی نوش آباد از آغاز احیا حوضخانه های نوش آباد با کمک مردمی و اعتبار مالی شهرداری نوش آباد خبر داد.

به گفته زهرا ساروخانی مدیر پایگاه میراث فرهنگی نوش آباد حوضخانه جنب مسجد جامع و مسجد موسی بن جعفر(ع) نوش آباد به درخواست مردمی و حمایت مالی شهرداری زیر نظر پایگاه میراث فرهنگی شهر تاریخی نوش آباد از زیر خاک بیرون آمدند.

 به گزارش روابط عمومی اداره کل میراث فرهنگی استان اصفهان ساروخانی با با تاکید بر اینکه موقعیت ویژه این حوضخانه ها که در کنار مهمترین اثر تاریخی شهر و در امتداد محور گردشگری تعریف شده قرار دارد اهمیت این اقدام فرهنگی را دو چندان می کند افزود:حوضخانه های نوش آباد با توجه به سطح قنات در عمق های متفاوت بین سه تا شش متر با مصالح آجر احداث شده اند.ساختمان حوضخانه شامل عناصری حوض به شکل چهارگوش،دایره یا چند ضلعی  در مرکز فضا و سکوهایی جهت نشستن در در دور تا دورآن،کانال قنات و کانال تهویه هوا است.

مدیر پایگاه میراث فرهنگی نوش آباد تصریح کرد: حوضخانه جنب مسجد جامع کاربری وضوخانه داشته و به شکل یک چهار تاقی ایجاد شده که دور آن راهرو با تاق آهنگ به شکل ضربی قرار داشته است.در دیواره جبهه شمالی و جنوبی آن سکویی جهت نشستن ایجاد شده است.این حوضخانه با اعتبار مالی سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری کشور در حال مرمت و بازسازی است.

این باستان شناس ادامه داد: در نمونه مسجد موسی بن جعفر کاربری فضا عمومی بوده(رخت شویخانه) و پلان آن هشت ضلعی با سکوهای ایجاد شده در دور تا دور آن است.در ساختمان حوضخانه ها آب قنات از یک جبهه وارد و از جبهه دیگر خارج می شده است.

ساروخانی نوش آباد را شهر معماری دستکند دارای پیشینه طولانی در احداث و استفاده از سازه های آبی به شکل دستکند دانست و گفت:با توجه به جاری بودن آب پنج رشته قنات تاریخی در این شهر از گذشته دور سازه های آبی زیادی  با کاربری متعدد در داخل بافت شهری ایجاد شده است که مهمترین نمونه های آن علاوه بر قنات می توان به پایاب و ساختمان حوضخانه ها اشاره کرد.

مدیر پایگاه میراث فرهنگی نوش آباد در پایان ادامه داد:مهمترین اقدام این را پایگاه بعد از خاکبرداری حوضخانه ها مستند نگاری و تهیه پرونده ثبتی جهت ثبت حوضخانه های نوش آباد در فهرست آثار ملی و مرمت و حفاظت از آنان با کمک مردمی و شهرداری است.

حضور خشایار راد

حضور گرم و صمیمی بازیگر محبوب کشورمون در کنار مردم شهر نوش اباد  برای حضور در فیلم بچه های شهر زیر زمینی  به کارگردانی اقای راستی 

پی سوزهای کشف شده درفضای داخل شهر زیر زمینی

✍ همزمان با هفته صنایع دستی، از نماد شهر زیر زمینی نوش آباد رونمایی شد .

مدیر پایگاه میراث فرهنگی نوش آباد از رونمایی نماد مجموعه باستانی شهر زیر زمینی نوش آباد همزمان با هفته صنایع دستی خبر

به گزارش روابط عمومی اداره کل میراث فرهنگی استان اصفهان؛ صبح امروز 20 خرداد ماه، زهرا ساروخانی مدیر پایگاه میراث فرهنگی نوش آباد با اعلام این خبر افزود: 

طی کاوش های باستان شناسی تعداد زیادی پیه سوز در شهرزیرزمینی نوش آباد به دست آمده که تماما دارای لعاب فیروزه ای بوده و در دو نوع لوله دار و پیاله ای شکل هستند. از این پیه سوزها که روغن آنها از عصارخانه های نوش آباد تامین می شده برای روشنایی شهر زیرزمینی استفاده می شد. علاوه بر این طی مرمت بناهای تاریخی اطراف ورودی های شهر زیرزمینی نیز تعداد زیادی پیه سوز با همان فرم و تکنیک نیز به دست آمده است

ساروخانی خاطر نشان کرد: با توجه به فراوانی و تنوع پیه سوزهای کشف شده در جریان کاوش های شهر زیر زمینی نوش آباد، این اثر به عنوان اولین نماد و سوغات شهرزیرزمینی نوش آباد معرفی و رونمایی می شود.

قابل ذکر است این پیه سوزها مقارن با روز جهانی صنایع دستی در شهرزیرزمینی نوش آباد رونمایی و در معرض دید و نمایش علاقه مندان و بازدیدکنندگان داخلی و خارجی این اثر ارزشمند حهانی قرار خواهد گرفت

قصر بهرام 7

کاروانسرای قصربهرام مربوط به دوره ساسانی میباشد وتوسط شاه بهرام ساسانی یا بهرام گور ساخته شده است سپس در دوره صفویه مرمت وبازسازی شده و بعنوان کاروانسرا مورد استفاده قرار گرفته است -مسیر قصر بهرام  استان سمنان  ۱۲۳کیلو متری جنوب گرمسار در شمال شرقی دریاچه نمک آران بیدگل وهمینطور قبلا از کاروانسرای فخرآباد به کاروانسرای وزیر به کاروانسرای قصر بهرام راهی داشته که متاسفانه در نقشه جغرافیایی هیچ اثری ازش بیاد نشده ولی مردمان قدیم نوش آباد ازش میگفتند گذشته گانمان بعنوان تجارت  ورفتن به مشهد امام رضا وشهر ری وبه خیلی از نقاط کشور یاد میکردند  ...

@anooshababk

اتاق های داخل شهر

این فضا تعداد زیادی اتاق برای مردم در گذشته بوده که در پناهگاه  زیر زمینی بودند. دارای اتاق های بزرگ و روبرو به هم بوده است که احتمال دارد برای خانواده های پر جمعیت بوده است و دارای اتاق های کوچک تر بوده که  احتمال داره برای خانواده های کم جمعیت .  در بین این کانال یک سکوی نگهبان بوده که به عنوان تله بین راهی استفاده میشده است و در انتهای این کانال یک اتاق بزرگ هست با سه سکو برای نشستن که احتمال میره به عنوان اتاق شور استفاده میشده و افراد مهم شهر در این اتاق گرد همایی داشتن و مسایل امنیتی شهر رو برطرف میکردند . و همچنین دارای دو حلقه چاه هست که باز هم راه ارتباطی بوده بین طبقات وهمچنین کار تهویه هوا

پایاب یا قنات

این راه  پله حدود 80 پله خشت و گل هست از منفی یک ( طبقه )در ورودی دو  این پله ها به منفی( طبقه) سه شهر به پایاب یا قنات متصل بشه که برای برداشت آب  بوده است .

کانال باریک

در اصل ایجاد چنین کانال های باریکی  در شهر زیر زمینی    باعث میشده است که دشمن اولا مجبور بشه یکی یکی  وارد بشه که قدرت تسلط بهشون بیشتر باشه دوما باعث میشد قدرت غافلگیری بهشون بیشه بشه و از سرعت دشمن در حین حمله کاسته بشه.

چاه هوا در فضای داخل شهر زیر زمینی

در اصل این چاه ها یا هر حلقه چاهی که داخل مجموعه هست هم راه ارتباطی بین طبقات بوده و هم برای تهویه هوا . که ما راهنماهای شهر به این حلقه چاه میگوییم چاه هوا  و شکل این نوع حلقه چاه(ل ) یا عصا مانند هست که حلقه ارتباطی هست از منفی دو 5 متر به سمت پایین که به منفی سه برخورد میکنه که از کانال منفی 15 متر  فضا داره که به به فضای منفی یک که 11 متر هست به سمت بالا هدایت میشود

مستند شهر زیر زمینی به زبان انگلیسی

دریافت
حجم: 29.1 مگابایت
توضیحات: documentaty of underground city of nooshabad
 

anderground city

underground city known as <oui> has wide.denes and complex struchures such as narrow corridors and rooms smaill dimensions"oui" complex formed under old texture of nooshabad and has spread out to thecurrentsourface of the town.duetothe realattionof  neighborhoods and also the safegurding of the life and wealtth of the people in insecure situations.thecityhas been a vast one and has spread out in both horizontal and vertical levels. this hand_dug architecture iskhown by the word oui which is a special sound in the local accent of nooshabad people .exceptt the mainenrance the

نمایی از پناه گاه زیر زمینی در ورودی یک

این فضا که دارای یک اتاق هست با سه طاقچه یا رف که محا استراحت اشخاص بوده است و در کنار این اتاق یک انبار آذئقه قرار دارد. و داخل این انبار یک حلقه چاه است به ارتفاع که محل نگهداری آذوقه و ثروت اشخاص بوده در سمت دیگه این فضا یک حلقه قرار دارد که شبیه به ل فارسی است و حلقه ارتباطی از منفی دو به منفی یک هست و همچنین تحویه هوا

بازدید از فضای درون شهر زیر زمینی

بازدید گردشگران از قلعه خشتی

بازید اشکان خطیبی از مجموعه شهر زیر زمینی در نوروز 91

سقف زیبای آب انباری مرکزی قدمت صفوی

اب انبار مرکزی شهر نوش آباد بزرگترین آب انبار شهر محسوب میشود با ارتفاع 14/50 متر از کف تا سقف . تا ارتفاع 11 متر این فضا که تا خط ساروج هست ظرفیت آب بوده که آب مورد نیاز آب انبار های شهر نوش آباد از پایاب ها قنات های اطراف تامین میشده که شاید مسیری حدود 3 کیلومتر تا 4کیلومتر با آب انبار ها فاصله داشته است و ظرفیت آب در حدود  یک میلیون چهارصد تا یک میلیون چانصد هزار لیتر آب  یا 15 هزار متر مکعب آب . جالبی و قشنگی این ماجرا این هست که ابی که تو این محیط ذخیره میشد تا سه سال مورد استفاده مردم قرار میگرفته و در این مدت نتنها اب بو میگرفته و یا خزه میگرفته و بلکه یک آب تمییز- سالم  و کاملا بهداشتی بوده است. در حالی که امروزه آب اشامیدنی ما کلر داره  با این وجود امکان بوگرفتن  هست  ولی این آب تا سه سال متوالی که در اختیار مردم بوده کیفیت خودشو همچنان داشته  یکی از دلایلش تاریک بودن محیط مخزن بوده  دومین دلیل وجود داشتن دو بادگیر  که باعث میشده هوای خنک از یک بادگیر وارد محزن بشه و هوای گرم و فشرده از بادگیر بعدی خارج بشه در واقع بادگیر ها کشنده و مکنده هوا هستن .سومین دلیل وجود سقف آب انبار هست که ما محلی ها بهش میگیم حوت آب انبار . این سقف گنبدی شکل هست که باعث میشه زاویه تابش خورشید مایل باشه و همیشه نیمی از سقف سایه باشه که خودش باعث خنک شدن مخزن میشده و از طریف دیگه به خاطر گنبدی شکل بودن و کمانی شکل بودن سقف  باعث چرخش بهتر هوا میشده که باز خودش عاملی میشده که آب از حالت راکد بودن خارج بشه به قولی  موج آب رو  داشته باشه .  حالا برای اینکه  این آب تو این محیط بسته بو و باکتری نگیره از کیسه های زغال استفاده میکردن و این کیسه های زغال از سقف اب انبار اویزان میشد و در مرحله اخر 500 سال پیش که قدمت اب انبار بوده کلر نبوده و برای ضد عقونی کردن اب از اهک و نمک استفاده میشده  بعد از اون که سیستم تصویه اب اجرا میشد از کف مخزن 30 سانتی اومدن بالا یک لوله سفالیبه طول 1/50 متر به بیرون انتقال دادن و توسط شیر های اهرم مانندی که بود مردم ما یک اب تمییز سالم و کاملا بهداشتی رو نوش حان میکردند و 30 سانتی متر ابیکه باقی میمانند که  رسوبات خاک بوده رو یک لوله هم سطح به کف کخزن میزدند برای تخلیه این اب باقی مانده . جنس تمام اب انبار از خشت پخته و ملات بین خشت ها ساروج بوده . ساروج از اهک خاک رس الیاف گیاهی یا گل های نی و الیاف حیوانی مثل پشم شتر و گوسفند خاکستر . و سفیده تخم مرغ استفاده میشده که هر چی داخل اب قرار میگیره هم استقامت بنا حفظ میشده و هم مانع هدر رفت اب میشده است

نمایی از فضای درون شهر زیر زمین

نمایی از درون فضای شهر زیر زمینی

 

دعوت دوستان به کانال تلگرام

سلام و درود

از  همه ی دوستان که از این وبلاگ دیدن کردن کمال تشکر را دارم و ممنون از تک تکتون   امیدوارم مطالب این وبلاگ برای  شما  دوستان مفید  بوده باشد. از انجا که بنده تازه این وبلاگ رو ایجاد کردم سعی کردم تا  مطالبی که شهرم کویر نوش اباد میگذارم مفید باشد. و برای مکمل شدن وبلاگم کانالی ذر تلگرام ایجاد کردم .که به  جامع بودن این وبلاگ کمک خواهد کرد.شما دوستان در قسمت جست وجو تلگرام  اسم دیار کهن رو نوشته وجست وجو رو شروع کنید و مستقیم وارد کانال تلگرام ما  میشوید .یا از طریق anooshabadk تشکر  در کنار کانال ها و گروهای مختلف تلگرام . بودن در این کانال باعث افتخار و خوشحالی بنده است.

از انجا که بنده راهنمای گردشگری هستم .و به نوعی لیدر شهر زیر زمینی هستم کانال رو ایجادکردم تا توسظ عکس ها و فیلم هایی  که میگذارم .و همچنن زمان بازید از مجموعه و بهای بلیط واز همه مهمتر  قابل دسترس بودن  اطلاعات  برای همه.

با تشکر راهنمای گردشگری

کهن شهر دیار اشنا شهر نوش آباد

شهر 'نوش آباد' از جمله مناطق باستانی و تاریخی است که در شمال استان اصفهان و به فاصله پنج کیلومتری از کاشان، شهر تپه های باستانی سیلک قرار گرفته که هنوز نشانه های اعجاز هنر مردمانی از دوره های سلجوقی تا قاجار را با خود به امانت دارد.

کتیبه های مناره مسجد جامع و محراب گچ بری مسجد امام علی (ع)، نشان از اهمیت تاریخی این شهر دارد، اما شهر زیر زمینی نوش آباد، با معماری دست کن، یکی از آثار شگفت انگیز ایران و جهان است که زندگی در زیر نور چراغ های پیه سوز داخل آن، به مثابه زندگی در شهر سایه هاست.

وسعت این اثر باستانی که از عمق چهار متری شروع شده و تا عمق 16 متری ادامه دارد هنوز مشخص نیست، اما بنا به شواهد موجود و گفته شهروندان کهنسال، تا غار ریس در شهر سبز 'نیاسر' از توابع شهرستان گسترش داشته است. آثار معماری بدست آمده تاکنون در سه طبقه، شامل راهروهای باریک به همراه اتاق های چهار گوش با طاقچه های ایجاد شده در دیوارهاست و ارتباط بین طبقات بوسیله چاه های عمودی حفر شده با عمق پنج تا هتف متر است که با توجه به آثار و شواهد بدست آمده، تاریخ ایجاد معماری دست کن نوش آباد به دوره ساسانی می رسد.

نوش آباد همچون دیگر شهرهای این منطقه از مناطق قدیمی ایران بشمار می‌آید. اما آنچه که شهر نوش آباد را بر سر زبان‌ها انداخته وجود شهر زیرزمینی در آن است که بسیاری از علاقه مندان به تاریخ، هنر و باستان شناسی را به آنجا کشانده است.

** رویایی که فقط در حد تصور بود **

ورودی شهر زیرزمینی نوش آباد، راهرویی باریک به اندازه یک نفر است، زمانی که به داخل شهر وارد شوی، بوی خاک مرطوب به مشام می‌رسد. دالان‌های تنگ با ارتفاعی کمتر از یک انسان ایستاده، تو را به بخش‌های داخلی شهر می‌رسانند. فضاهای در نظر گرفته شده برای شهر در حد فضاهای ضروری است و سیستم تهویه‌ آن بر اساس اختلاف فشار هوا با سطح زمین کار می‌کند که گردش و تصفیه هوا برای تنفس در آن را امکان پذیر می سازد. حجره‌های کوچک ‌به ابعاد دو متر در دو متر، سرویس‌های بهداشتی ابتدایی، فضاهای پناهگاهی، تونل‌های ارتباطی و تهویه هوا و چاه‌های آب از جمله‌ فضاهای این شهر زیرزمینی است.

می گویند، در زمان حمله‌ مغولان از این شهر بطور گستره‌ای استفاده می‌شده است. اگرچه بسیاری از جزییات شهر در اثر نفوذ سیلاب و مرور زمان نابود شده اند ولی سفالینه‌های پیدا شده به یک هزار و 800 سال پیش و زمان ساسانیان برمی‌گردد و تا زمان قاجاریه مورد استفاده بوده است. به مرور زمان و استفاده نکردن‌، این شهر بدست فراموشی سپرده شد و به علت نفوذ سیلاب نشانه‌های این شهر نابود شده بودند.

مرحوم دهخدا، نوش آباد را از ریشه 'انوشه' به معنی بی‌زوال و جاویدان و بی‌مرگ دانسته و از آن به عنوان جایی که خوش و خرم است و روان جاویدی دارد، یاد کرده است.

روان جاودانه نوش آباد، آثار تاریخی فراوانی است که تاکنون فقط 30 اثر آن در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده است.

'مسجد جامع عتیق'، از آثار دوره سلجوقی است که پس از مسجد جامع و قلعه جلالی کاشان قدیمی ترین اثر تاریخی دوران اسلامی این منطقه است. این مسجد شامل مناره، دو صفه جنوبی و شمالی، شبستان، جلوخان و سه در تاریخی است. این اثر با شماره 2015-19/2/1377 در فهرست آثار ملی کشور به ثبت رسیده است .

مسجد 'امام علی(ع)' از آثار دوره مغول، قلعه خشتی 'سی زان' با وسعتی بیش از یک هکتار به جای مانده از دوره های سلجوقی و تیموری، بقعه 'امامزاده محمد' و بقعه مخروطی شکل فیروزه ای آن مربوط به دوره صفویه، از جمله مکانهای دیدنی نوش آباد است.

'پل تاریخی اسحاق آباد' که از آثار دوره سلجوقی است، قلعه ها و آب انبارهای متعدد زیبای دوره صفویه و طبیعت زیبای کویر، افزون بر قرار گرفتن در مسیر جاده ترانزیت شمال - جنوب کشور، نوش آباد را به یکی از مقاصد گردشگران داخلی و خارجی تبدیل کرده است.

شهر نوش آباد با 12 هزار نفر جمعیت از توابع آران و بیدگل در سه کیلومتری این شهرستان و پنج کیلومتری شمال کاشان قرار دارد.

 

 

 

 

توضیحات جامع درباره شهر زیر زمینی نوش آباد

شهر زیرزمینی (اویی) یا اوئی شهر زیرزمینی تاریخی واقع در زیر بافت کنونی شهر نوش‌آباد از بخش مرکزیشهرستان آران و بیدگل است که در مجموعه تاریخیآب‌انبار چاله‌سی نوش‌آباد قرار دارد. این مجموعه قدمتی ۱۵۰۰ ساله داشته و به دوره ساسانیان (صدر اسلام) تا دوره صفوی مربوط می‌گردد.^[۱]

شهر نوش‌آباد پایتخت انوشیروان پادشاه ساسانی می‌باشد که در شمال شهر کاشان و در غرب شهر آران و بیدگل و در ۱۰ کیلومتری کاشان قرار دارد.^[۲]

این اثر در تاریخ ۸ مرداد ۱۳۸۵ با شمارهٔ ثبت ۱۵۸۱۶ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده‌است

تاریخچه شهر نوش آباد

تاریخچه شهر نوش آباد

شهر نوش آباد از توابع بخش مرکزی شهرستان آران و بیدگل از استان اصفهان در ارتفاع 900 متر از سطح دریا و به مختصات جغرافیایی 26˚51 طول و05˚34 عرض و در فاصله 5/7 کیلومتری از شهر تاریخی کاشان و 5/2 کیلومتری از شهر تاریخی آران و بیدگل واقع شده است. این شهر دارای آب و هوای گرم و خشک در تابستان و سرد و خشن در زمستان است . نوش آباد دارای 31 هکتار بافت تاریخی و طبق سرشماری سال 1385 دارای 10476 نفر جمعیت است .

آنگونه که در کتاب تارخ قم (نوشته شده در سال 378 هـ ق) آمده است " انوشاباد این دیه را از بهر آن بدین نام کردند که یکی از اکاسره (ساسانیان) بدان ناحیت بگذشت به چشمه که آنجاست فرود آمد و آن چشمه و موضع را خوش یافت بفرمود تا به آنجا دیهی بنا نهاد و انوشاباد نام کردند." معماری دست کند اویی (شهر زیر زمینی) که بی شک، شهر پیش از آن شکل گرفته ، محلی برای اختفا در ادوار گذشته بوده و نشان از وجود ناامنی در منطقه و تفکر هوشمندانه ساکنان آن است. این معماری به صورت دالانهای تو در تو در کل زیر سطح شهر و حتی فراتر از آن در دوران ساسانی و اوایل دوران اسلام گسترده شده است و در نوع خود اثری کم نظیر و شایسته بررسی گسترده و ثبت در فهرست میراث جهانی است .قلعه خشتی متعلق به دوره سلاجقه و از جنس خشت خام و گل به مساحت یک هکتار و دارای 9 برج دیده بانی است .این قلعه که نظامی بوده در اعصار بعدی ، کاربری مسکونی پیدا کرده است .

مسجد جامع عتیق با مناره بلند و پر هیبتش در بخش مرکزی شهر تاریخی و در مجاورت محلی به نام تخته گاه قرار دارد. آنگونه که مردم می گویند در ابتدا این مکان آتشکده بوده و پس از اسلام به مسجد تغییر یافته ولیکن در این باره هیچگونه سند مکتوبی وجود ندارد و پژوهشی نیز صورت نگرفته است.

تخته گاه محلی است است که اهالی شهر می گویند زمانی بارگاه انوشیروان بوده و زنجیری داشته که یک سرش به آسمان وصل بوده و اگر گناهکاری دست به این زنجیر می گرفت و به بیگناهی خود قسم می خورد به آسمان می رفت متاسفانه این مکان حفاظت نشده است. این باور مردم با روایت تاریخ قم راجع به نوش آباد نیز سازگاز است.

آیین نوش آباد که امروز نیز زنده و پویا در میان مردم بر آن اصرار فراوان می شود نشان از علاقه طولانی این مردم بر مذهب شیعه و اعتقاد قلبی شان است که از آن جمله می توان به کاروان هشتم محرم ، مراسم تاسوعا ، مراسم عاشورا ، مراسم روز یازدهم ، مراسم روز دوازدهم ، مراسم کتل برداری ، مراسم کشته برداری ، مراسم ایام فاطمیه ، سقاخوانی ، هوربابایی ، انواع نذورات(غذاهای سنتی) اشاره نمود.

منطقه کویری نوش آباد که دارای آثار متعدد تاریخی همچون قلاع گوناگون با نامهای جلال آباد ، فخر آباد ، دی مورچون ، سی زان ، شجاع آباد ، فیض آباد و وزیر و پوشش گیاهی خاکی مناسب جهت فعالیت های گردشگری است.

از صنایع دستی قدیم شهر مانند جولابافی ، شعر بافی و پرورش کرم ابریشم اثری برجا نمانده ولی قالی بافی کماکان در چرخه اقتصادی و اجتماعی مردم نقش دارد.

نوش آباد علاوه بر آثار ذکر شده دارای ابنیه مذهبی همچون مسجد علی (بنا گردیده در دوران سلاجقه) ، زیارت فیض آباد و پل تاریخی اسحاق آباد و چندین رشته قناتی و از همه مهمتر مردمانی سخت کوش و فداکار است که نوید از آینده ی موفق برای آن دارد

سه آتشکده مهم شهر کاشان

آتشکدهٔ خرم دشت در ۲۰ کیلومتری جنوب شرقی کاشان در کنار روستای خرم دشت قرار گرفته است. این چهارطاقی بر چهار پایهٔ اصلی، چهارطاقی شامل بر بخش زیرین دیوار سنگی به قطر ۸۰ سانتی متر و فاصلهٔ ۵/۲ متری چهار سوی پایه ها است. آتشکدهٔ خرم دشت از آثار دوران ساسانی است. این بنا از سنگ وگچ ساخته شده و به دوره ساسانی تعلق دارد. دور تا دور آتشکده را یک دهلیز فرا گرفته. این آتشکده شبیه بنای چهار طاقی نیاسر می باشد ( با این تفاوت که فاقد سقف است و سنگهای به کار رفته در آن متفاوت از چهار طاقی نیاسر می باشند و دچار تخریب و ویرانی های بسیاری شده. وجود آتشکده های نیاسر، خرمدشت و نطنز، اشارات مولف تاریخ قم به مناطق باستانی چون نیاسر و نوش آباد، اخباری مربوط به یک شهرک دوره ساسانی به نام سارویه درمنطقه کاشان که به گزارش تاریخ نویسان تا دوره اولیه اسلامی نیز آثاری از آن برجای بوده است همگی گواهی بر این مدعاست.

مسجد جامع عتیق نوش آباد

✔️مسجد جامع عتیق✔️

مسجد جامع عتیق بنایی سالخورده است که می گویند زمانی آتشکده بوده و مقارن ظهور اسلام در سرزمین ایران به مسجد تغییر کاربری داده است. در مجاورت این مسجد آب انبار و ساباط و زیارتی با نام امامزاده اسحاق بنا گردیده است و در نزدیکی آن محلی به نام تخته گاه وجود دارد ، اهالی می گویند این محل زمانی بارگاه انوشیروان بوده و زنجیری داشته که یک سرش به آسمان وصل بوده است و اگر گناهکاری دست به این زنجیر می گرفت و به بی گناهی خود قسم می خورد به آسمان می رفت .

مسجد جامع شامل دو ایوان اصلی یکی در شمال و دیگری در سمت جنوب است. و دارای دو ورودی اصلی یکی در شرق و دیگری در جنوب است. ورودی سمت شرق در دو لنگه چوبی دارد و تاریخ سال ۱۱۳۵ (هـ ق) بر آن حک شده است. این ورودی در زیر ساباط و در جلو امامزاده اسحاق واقع گردیده. بر در چوبی جنوبی که مقابل فضای باز محل است تاریخ ۱۰۰۴ ( هـ ق ) حک گردیده است.

شبستان تابستانی این مسجد متأسفانه پر گردیده و شبستان فعلی که زمستانی می باشد روی شبستان تابستانی گسترش یافته است. شبستان زمستانی که تنها شبستان فعلی مسجد است سقف های آجری و بصورت طاق چشمه دارد 

ایوان جنوبی مسجد جامع نوش آباد معتبر تر از ایوان شمالی می باشد و دارای کتیبه های گچی به خط ثلث می باشد و با روش گچبری به صورت بر جسته مرقوم گردیده است . محراب مستقر در این ایوان در وسط ضلع احداث شده و مزین به گچ بری است . ایوان مذکور از دو سوی شرقی و غربی به فضاهای مجاور مرتبط می گردد .

این بنا به شماره ۲۰۱۵ و به تاریخ ۲۰/۳/۷۹  ثبت آثار ارزشمند ملی گردیده است.